Gezien: Past Imperfect – Stan Douglas
Waar: Würtembergischer Kunstverein & Staatsgalerie Stuttgart
tm 6 januari 2008
De Canadese kunstenaar Stan Douglas presenteert in Stuttgart 13 film- en videoinstallaties en foto’s (c-prints). Hoewel de foto’s altijd in het kader van de film- en videoinstallaties ontstaan, zijn het meer dan studies: ze zijn te beschouwen als autonome kunstwerken.
De grote zalen in de twee musea geven je, net als bij de tentoonstelling van Douglas Gordon in Woflsberg, de rust en ruimte om het werk optimaal te kunnen ervaren. Dit vormt een sterk contrast met de grote megatentoonstellingen als de Dokumenta en de Biennale die door hun bazarachtige karakter, zowel in drukte als diversiteit, niet bijdragen aan een optimale kuntsbeleving.
Het voordeel van solotentoonstellingen zoals deze, is de mogelijkheid om de diepgang van het werk van een enkele kunstenaar te ervaren.
Het werk van Stan Douglas is meerdimensionaal. Hij gebruikt op inventieve wijze de technische mogelijkheden van het medium film en video – zowel direct als indirect – om een werkelijkheid, of zelfs meerdere werkelijkheden, te creëren. Tijd en toeval spelen hierbij een belangrijke rol. Door een aantal relatief korte scenes in realtime te monteren ontstaan er urenlange sequenties die steeds anders zijn. Door de beperkte tijd die je kunt doorbrengen ontstaat het beeld van een eindeloos verhaal, een neverending story.
Ook inhoudelijk is het werk meer dan hetgeen dat je direct ziet. Zo is het kleurgebruik in Suspiria (2003) geïnspireerd op het feit dat de film waar het werk op gebaseerd is (de horrorfilm Suspiria van de Italiaanse regisseur Dario Argento uit 1977) een van de laatste westerse technicolorfilms was. Douglas heeft Suspiria gemaakt voor de Dokumenta XI in Kassel. Hij heeft vier zwart-wit camera’s opgesteld in het Herkules Denkmal bij schloss Willemshöhe. Hun signaal werd naar het museum Friedericianum geleid waar deze beelden gecombineerd werden met eerder opgenomen scenes (256) waarin delen van de verhalen van de gebroeders Grimm te zien zijn. Door gebruik te maken van specifieke technische eigenschappen van het videosignaal werden de beelden zodanig gecombineerd dat de opgenomen secenes als een soort spook-beelden in de live-opnames zichtbaar werden waarbij tegelijkertijd het genoemde technicolor-effect optrad. De keuze voor de verhalen van de Grimm-broertjes is ook niet toevallig: zij woonden in Kassel. De sprookjes waren overigens meer dan de kinderenverhalen zoals wij ze nu kennen: het was de bedoeling van de Grimm’s om met hun verhalen de wording van de Duitse eenheidsstaat te bevorderen door de creatie van een gezamenlijke volkscultuur. Elke scene begint met een citaat van Karl Marx wiens klassieke citaat uit het communistisch manifest « er waart een spook door Europa » weer een duidelijke relatie heeft met de getoonde beelden.Waar de Grimm’s nadrukkelijk naar het verleden wezen, verwijst het communisme van Marx nadrukkelijk naar een toekomstbeeld. Door de scenes eindeloos te hercombineren ontstaat er ook iets als het Marxistische geld-maakt-geld effect, een verwijzing naar het westerse kapitalisme.
Deze diepgang is terug te vinden in alle werken en je zou willen dat je veel meer tijd zou hebben om de werken volledig te kunnen doorgronden.
NB Voor wie dichter bij huis wil kennismaken met Stan Douglas: museum De Pont heeft het werk Win, Place or Show (1998) aangekocht. Dit is geregeld te zien als onderdeel van de vaste collectie. 
