Gezien: Black Box van William Kentridge
Waar: Joods Historisch Museum
Nog tot: 25 november 2012
Ondanks dat er een sombere, zeer dichte mist over het westen van Nederland hing, besloten we toch naar Amsterdam af te reizen voor de installatie Black Box van William Kentridge. Het was de een na laatste dag dat het werk van deze Zuid-Afrikaanse kunstenaar nog te zien was bij het Joods Historisch Museum. Aangezien we zijn werk op de laatste Documenta niet gezien hebben omdat we niet over de lange wachtrij heen zagen, namen we ruim een half uur voor de voorstelling al plaats voor het kleine mechanische coulissen-theater. Wij zouden het dit keer niet missen! En was het de moeite waard? Helemaal!
In een levendige, betoverende computergestuurde voorstelling van 23 minuten nam Kentridge ons in Black Box mee terug naar een duister loodzwaar onderwerp uit de geschiedenis: het Duitse kolonialisme in Afrika waarbij de systematisch door het Duitse leger uitgemoorde Zuid-West Afrikaanse Herero’s en Nama’s aan het begin van de vorige eeuw centraal stonden. Driekwart van de oorspronkelijke bewoners van het huidige Namibië kwam bij deze genocide om: doodgeknuppeld, doodgeschoten of gecrepeerd onder erbarmelijke omstandigheden in de concentratiekampen.
De mechanische poppen vertellen ons het verhaal van moord en doodslag tegen een achtergrond van geanimeerde houtskooltekeningen (een stijlkenmerk van Kentridge’s werk) onder begeleiding van prachtige, aangrijpende muziek. Heel ontroerend was het Pixar-achtige lampje met het bordje Trauerarbeit. Dat is een term van Freud: rouw vraagt om innerlijke activiteit. Om een groot verlies te kunnen verwerken kunnen trauma’s alleen worden overwonnen door ze te herbeleven. Het leidt bij Black Box tot het treurige besef dat uitbuiting, uitsluiting en genocide nog steeds aan de orde van de dag zijn. William Kentridge stelt dat mensen met kennis de ethische plicht hebben om die kennis te brengen naar mensen die dat niet hebben. Hijzelf ontsluiert de werkelijkheid via zijn sterke, sociaal bewogen werk die je de wereld om je heen op een compleet andere manier laat ervaren.
Opgelet!! Naast Black Box is er op de WC van Het Joods Historisch Museum in Amsterdam ook een WCCV expositie te zien met de WC van Les Abattoirs in Frankrijk o.m. t.b.v. het CV van Pronk van der Meijden.
